Süt Alternatifleri & Yulaf Sütü Tarifim

Çoook tartışılan ve kafalarda soru işareti bırakan bir soru: İnek sütü mü, bitkisel süt mü? Bu yazımda çeşitli alternatifler hakkında biraz konuşalım istiyorum. En sonda da evde 10 dakikada hazırlayabileceğiniz pratik ve herkesin bütçesine uygun yulaf sütü tarifimi paylaşacağım sizinle. Sağlıklı beslenmek hiç de pahalı değil. ♥️

Part 1: İnek Sütü

Çocukluğumuzdan biliriz; annemiz elinde bir bardak sütle peşimizden koşardı yüksek miktarda protein, amino asit, vitamin ve kalsiyum gibi önemli mineraller alabilmemiz ve sağlıklı gelişebilmemiz için. Evet, sütün bileşiminde bu maddelerin oranı oldukça yüksek. İnek sütü, %87 sudan oluşur ve yüksek miktarda protein (3,4g/100ml) ve kalsiyum (120mg/100ml) içerir. Ancak inek sütü, gerçekten insan için mi?

Hayvansal süt, dişi memeli hayvanların yeni doğurdukları yavrularını besleyebilmek üzere, süt bezlerinde salgılanan, içinde yavrunun kendini besleyecek duruma gelinceye kadar almak zorunda olduğu besin maddelerini bulunduran bir sıvı olduğuna göre, doğada aslında insan için oluşan bir madde değil. Hiçbir canlı, kendi türünden olmayan bir canlının sütünü içmemektedir doğada ve büyüdükten sonra da süte ihtiyaç duymamaktadır. Dolayısıyla inek sütü buzağı için, keçi sütü de oğlak içindir. Yukarıda bahsettiğim önemli besin maddelerini içeriyor olsa da, aynı zamanda hormonlar da içeriyor elbette ve bu hormonları kendi vücudumuza almak ister miyiz, büyük bir soru işareti. Buna herkes kendisi karar vermeli.

Ayrıca etik faktörleri de göz önünde bulundurmak gerekir. İnek sütünün marketteki raflara nasıl geldiğini araştırdınız mı daha önce? Bir buzağının günlük süt ihtiyacı 5-8 litredir, dolayısıyla anne ineğin doğal olarak verebileceği günlük süt miktarı aşağı yukarı 10 litredir. Ancak günümüzde, sanayileşmenin bir etkisi olarak inekler günlük 50 litreye kadar süt vermektedir. Aradaki farkı görebiliyor musunuz? Ayrıca bir ineğin süt verebilmesi için doğum yapması gerekir. Suni tohumlama ile inekler neredeyse sürekli yeni buzağı doğururlar. Ancak süt, buzağıya gitmez – doğumdan hemen sonra yavruları annelerinden ayırırlar ve süt insana kalır. Bu tempoda 4-5 yıl geçer, sonra hayvan kesilir. Doğadaki başka bir canlının sadece ben süt içebileyim diye bu şekilde sömürülmesi bana çok yanlış ve acımasızca geliyor, vicdanımla bağdaştıramıyorum.

Çevresel faktörlere de kısaca değinecek olursam; hayvansal süt, bitkisel süt ile kıyaslandığında, daha fazla su ve toprak kullanımı gerektiriyor ve karbon emisyonu çok daha yüksek. 1 litre yulaf sütünün üretimi 0,76 kg karbon salınımına yol açarken, inek sütününde bu miktar 1,63 kg’a çıkıyor. Ancak bitkisel sütlerin de çevre üzerinde olumsuz etkileri olmadığı söylenemez. Tropikal ülkelerde ekim (soya fasulyesi) için yağmur ormanları yakılıyor; bu yüzden bitkisel sütünüzün kaynağını da iyi araştırmanızı öneririm bunu desteklemek istemiyorsanız. Gübre, tarım ilaçları da ayrı bir faktör.

Part 2: Bitkisel Süt & Benim Kişisel Tercihim

İnek sütünün alternatifi su bazlı bitkisel sütlerdir. Besin değerleri inek sütü kadar yüksek olmasa da, birbirine oldukça yakınlar. Bitkisel sütlerin tüketilmesinin, etik ve çevresel faktörlerin yanı sıra, en yaygın sebeplerinden biri: laktoz intoleransı. Bazı insanlar inek sütündeki laktozu sorunsuz şekilde sindirebilirken, bazılarında, ince bağırsaklarındaki laktaz enziminin yetersizliği yüzünden rahatsızlık, şişkinlik ve kramplar meydana gelebilir. Bu durumda laktozsuz inek sütü veya bitkisel sütler tercih edilebilir. Ayrıca inek sütüne karşı alerjisi olanlar için de bitkisel sütler iyi bir çözüm olacaktır.

Bana gelirsek; benim beslenme alışkanlığımda uzun yıllardır bitkisel sütler yer alıyor. İnek sütünü tercih etmememin sebebi ilk etapta, inek sütünün bende şişkinlik yaratıyor olması. Laktoz intoleransı testi yaptırmadım daha önce, ama kendimi gözlemledim; laktozsuz inek sütünde sorun yaşamıyorken, normal inek sütünde çok rahatsız oluyorum. Yine de beslenmemde laktozsuz süt yerine bitkisel sütler yoğunlukta, çünkü benim için etik değerler de önemli. Ayrıca yukarıda bahsettiğim ‘inek sütü yavrusu içindir ve doğadaki hiçbir canlı büyüdükten sonra süte ihtiyaç duymaz’ görüşünde olmam da büyük bir etken. O yüzden inek sütünü olabildiğince az tüketmeye, hatta beslenme düzenimden tamamen çıkarmaya çalışıyorum; inek sütü hiçbir zaman ilk tercihim olmaz. Yavaş yavaş inek sütü içeren gıdaların da alternatiflerini eklemeye çalışıyorum beslenme düzenime. Bu konuda çok katı değilim, kendime bir şeyi yasaklamıyorum, ama hayvansal süt ve süt ürünleri tüketimim doğal bir akışta ciddi derecede azaldı ve azalmaya da devam ediyor. Bu şekilde mutluyum, ayrıca bitkisel sütlerin tadı daha çok hoşuma gidiyor. ♥️

Part 3: Bitkisel Süt Çeşitleri

Badem Sütü: En yaygın bitkisel sütlerden bir tanesidir. Tadı ne çok tatlı, ne çok yavan, bence nötr.

Soya Sütü: İnek sütüne en yakın süttür ve protein oranı en yüksek bitkisel alternatiftir. 100ml soya sütü 3,3g protein içerir.

Yulaf Sütü: Tadı daha tatlımsı ve benim favorilerimden. Özellikle porridge yaparken ilk tercihimdir. 😍

Hindistan Cevizi Sütü: Hem koyu (yağlı), hem sulu (yağsız) kıvamı mevcut. Tadı egzotik/cevizimsi ve yemeklere harika bir aroma veriyor.

Fındık Sütü: Fındık sütünü sıcak içeceklerde çok seviyorum. Kahvelere, sıcak çikolataya ve matchaya çok yakışıyor.

Pirinç Sütü: Pirinç sütü oldukça tatlıdır ve gluten içermez. Özellikle tatlı tariflerde şeker ilave etmeden kullanılabilir.

Kenevir Sütü: Omega3 zengini bir süt alternatifi. Henüz pek yaygın değil, ama geleceğin starı olma potansiyeli yüksek.

Hangisini tercih edelim? Bana sorarsanız, sadece birinde sabit kalmamak ve çeşitli süt alternatiflerini dönüşümlü tüketmek, önemli besin değerlerini almak için önemli. ♥️

Part 4: Yulaf Sütü Tarifim

Maalesef ülkemizde bitkisel sütlerin fiyatı oldukça yüksek. Ama sağlıklı beslenmek lüks olmamalı. ♥️ Bu tarifimle yulaf sütünüzü evde sadece 10 dakikada hazırlayabilirsiniz. Üstelik tam bir bütçe dostu; 1 litre ev yapımı yulaf sütünün maliyeti 5 lira bile değil! Tadına bayılacaksınız.

Malzemeler:
• 80g yulaf ezmesi (tercihen ince öğütülmüş & glutensiz)
• 1 litre soğuk içme suyu
• 1-2 tatlı kaşığı agave şurubu (hurmayla da tatlandırılabilir, tamamen size kalmış)
• 1 tutam tuz

Ekipman:
• Blender
• Süzme kesesi veya tülbent

Önbilgi: Bazı tariflerde yulafın geceden suda bekletilmesi gerektiği yazıyor. Ancak bu, kıvamı çok etkileyen bir durum. Yulafı beklettiğinizde sütünüzün kıvamı koyu, yapış yapış (slimy) ve kötü oluyor. Daha akışkan olması için ben suda bekletmiyorum.

Püf noktalarıyla yapılışı:
1. Yulafı, suyu ve tuzu, 20 saniye boyunca blenderdan geçirin. Süresi çok önemli! Çok uzun blend etmek veya karışımın karışırken ısınması, elde edeceğiniz sütün yapış yapış kötü bir kıvam almasını sağlar. O yüzden 20-25 saniyeyi geçirmeyin.
2. Süzme kesesi veya tülbent yardımıyla, büyük bir kasenin içinde sütü süzün. Burada dikkat edilmesi gereken husus, süzerken bezin içinde kalan lapayı çok sıkmamak. Çok soft sıkmanız gerek, sonlara doğru yapış yapış kıvam halinde akmaya başlıyor çünkü. Onu almayın.
3. Son olarak tatlandırmak kalıyor. Agave şurubu ilave edip, sütünüzün tadına bakabilirsiniz. Eğer hurma ile tatlandıracaksanız, hurmaları öncesinde sıcak suda bekletin, blenderdan geçirin ve 1. adımda tüm malzemelerle birlikte tekrar blenderdan geçirin.

Buz dolabında 4-5 güne kadar bozulmadan saklayabilirsiniz. Tüketmeden önce iyice çalkalayın.
Afiyet olsun! 🙂

Sizin süt tercihiniz hangisi – hayvansal mı, bitkisel mi? Sebebiyle birlikte yorumlara yazarsanız çok mutlu olurum. Ayrıca yulaf sütü tarifimi denerseniz, storylerinizi bana Instagram’dan göndermeyi unutmayın. 😍

Sağlıklı kalın.♥️
Eylem